Pandemiegevolgen: Duitse zeevaart rijdt in een zware crisis

De gevolgen van de coronapandemie treffen de Duitse zeevaart steeds sterker. VDR-enquête toont drastische omzetdalingen. Corona zou wel eens hardere gevolgen kunnen hebben dan de financiële crisis en brengt de scheepvaartlocatie Duitsland in gevaar.

(Hamburg) De gevolgen van de coronapandemie treffen de Duitse handelsvaart steeds sterker. Dit is het resultaat van een enquête van de Verband Deutscher Reeder (VDR) onder lidbedrijven. In totaal hebben 50 scheepvaartbedrijven uit Duitsland deelgenomen aan de enquête, waaronder bijna alle van de 30 grootste rederijen. “De cruise- en veerbootvaart werden onmiddellijk sterk getroffen door de gevolgen van de pandemie. Onze huidige enquête laat duidelijk zien: inmiddels worden bijna alle sectoren van de industrie hard geraakt,” zei Alfred Hartmann, president van de VDR. Zo heeft de evaluatie van het onderzoek onder andere aangetoond dat de omzetten van de bedrijven in maart en april gemiddeld met 30 tot 40 procent zijn gedaald. 44 procent registreert inmiddels al een aanzienlijke verstoring van hun liquiditeit. Duitse rederijen voelen, zo blijkt uit de enquête, bovendien nu al dat de chartertarieven voor schepen in alle segmenten met soms tot 40 procent dalen. Een verdere daling wordt voor de komende maanden verwacht. Het aantal ongebruikte schepen, dat wil zeggen schepen die zonder werk zijn, is nu al met bijna 500 wereldwijd op het hoogste niveau ooit. Dit betreft vooral het containervervoer, waarin Duitse rederijen als lijnrederijen, maar vooral als charterers van tonnage bijzonder aanwezig zijn. “De enquête toont de stand van de eerste maanden, het is een momentopname,” zei Hartmann: “Gezien de voorspelde scherpe daling van de wereldhandel is een verdere verslechtering van de marktsituatie voor de handelsvaart te verwachten.” “Essentiële delen van de Duitse handelsvloot zijn daarmee op termijn in hun bestaan bedreigd,” waarschuwde de VDR-president en herinnerde aan de gevolgen van de financiële crisis van 2008/2009 voor de binnenlandse scheepvaart: “Sindsdien hebben we 1.500 handelschepen naar het buitenland verloren, dat was een derde van de Duitse vloot. Als de productie en consumptie wereldwijd niet snel herstellen, zouden de gevolgen van de pandemie veel harder kunnen zijn dan de financiële crisis. Als we dan nog een derde van de vloot uit Duitsland zouden verliezen, zouden tienduizenden arbeidsplaatsen op de locatie in gevaar komen. Bovendien zou de bevoorrading van de exportwereldkampioen Duitsland steeds meer afhankelijk zijn van staatsgecontroleerde scheepvaartbedrijven buiten Duitsland. Corona leert ons immers dat we afhankelijkheden in ieder geval niet verder moeten vergroten.”Voorlopig geen ontslagen / opleidingsplaatsen blijven constantVerrassend: hoewel ook in scheepvaartbedrijven tijdelijke werkloosheid is opgelegd en besparingsprogramma’s zijn aangekondigd, zijn ontslagen volgens de enquête door meer dan 90 procent van de rederijen momenteel niet gepland. Ook de opleiding is tot nu toe niet teruggeschroefd, twee derde van de respondenten willen evenveel stagiaires aannemen als vorig jaar. Hartmann: “De rederijen zetten zich ondanks de crisis verder in voor de jeugd. Iedereen probeert zijn medewerkers en daarmee de maritieme knowhow te behouden. Of we dat kunnen volhouden, hangt ook af van in hoeverre er in deze zware crisis concrete ondersteuning is.” Op korte termijn hebben rederijen met zetel in Duitsland, net als andere dienstverlenende sectoren, onbelemmerde toegang tot de KfW-hulpprogramma’s nodig. Tot nu toe komen de ondersteuningsmaatregelen nog niet in de vereiste mate in de sector aan. Beslissend is daarbij de toegang tot liquiditeit. “Duitse rederijen, die meestal middelgrote bedrijven zijn, dreigen zonder effectieve ondersteuning uit de KfW-programma’s ten onder te gaan,” zei president Hartmann en bekritiseerde: “Banken weigeren aanvragen voor subsidies aan de KfW door te sturen, hoewel ze slechts een klein restrisico zouden hoeven te dragen en zelf met veel belastinggeld zijn ondersteund - een onhoudbare toestand.” Voor de middellange termijn overwinnen van de crisis moeten bovendien fiscale lasten voor Duitse scheepvaartbedrijven in vergelijking met de buitenlandse concurrentie ook binnen de EU dringend worden vermeden - bijvoorbeeld de 19 procent verzekeringsbelasting op scheepsverzekeringen. “Onze locatie is in dit geval niet meer concurrerend,” legt Hartmann uit: “We hebben ook duidelijkheid nodig of de beproefde instrumenten van scheepvaartbevordering voor opleiding, kwalificatie en tewerkstelling van zeelieden op de Duitse locatie behouden blijven.”C02-neutrale scheepvaart bevorderenDe VDR-president benadrukte echter ook dat het op lange termijn, ondanks de te verwachten lasten als gevolg van de crisis, noodzakelijk blijft om het onderzoek en de ontwikkelingswerkzaamheden voor een groene, zo mogelijk CO2-neutrale scheepvaart verder te bevorderen. De industrie zet zich hier al vandaag de dag voor in, bijvoorbeeld via een voorstel in de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) voor het opzetten van een wereldwijde onderzoeks- en ontwikkelingsfonds, dat intern door de industrie gefinancierd moet worden. Hartmann: “We hopen dat de staten deze weg ondersteunen om de scheepvaart een duurzame toekomst te waarborgen. Want één ding is ons ook in deze tijden een groot belang: we willen als scheepvaart ook verder bijdragen aan de bescherming van het klimaat.” De Duitse zeevaart wil niet afzien van haar inspanningen om in de IMO gezamenlijke en wereldwijde oplossingen te vinden voor de snelle vermindering van de broeikasgasemissies van schepen - ook in tijden van recessie: “We zouden nu niet het een tegen het ander moeten uitspelen,” zei Hartmann. Foto: Frauke Feind/Pixabay https://www.reederverband.de